„OPERACJA POLSKA” NKWD 1937–1938

Sprawcy

Aktualnie znajdujesz się na: /

Sprawcy

  • Nikołaj Jeżow – ur. 1 maja 1895 r. w Petersburgu, od 26 września 1936 do 25 listopada 1938 r. Ludowy Komisarz Spraw Wewnętrznych ZSRS (NKWD), główny architekt i wykonawca polityki masowego terroru z lat 1937‒1938. Wydał rozkaz nr 00485 dotyczący ludobójczej „operacji polskiej” NKWD. Aresztowany 10 kwietnia 1939 r., 3 lutego 1940 r. osądzony przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRS, rozstrzelany 4 lutego 1940 r. Fot. Domena publiczna
    Nikołaj Jeżow
  • Stanisław Redens – ur. 17 maja 1892 r. w Tykocinie, komisarz bezpieczeństwa państwowego I rangi, od lipca 1934 r. naczelnik Zarządu NKWD obwodu moskiewskiego, gdzie kierował masowym terrorem. Wchodził w skład pozasądowej „trójki” wydającej wyroki m.in. podczas „operacji polskiej” NKWD. W styczniu 1938 r. został wyznaczony na stanowisko Ludowego Komisarza Spraw Wewnętrznych Kazachskiej SRS. 21 listopada 1938 r. aresztowany, a 21 stycznia 1940 r. skazany przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRS na karę śmierci, rozstrzelany 12 lutego 1940 r. Fot. Domena publiczna
    Stanisław Redens
  • Władimir Cesarski – ur. 1895 r. w Odessie, starszy major bezpieczeństwa państwowego, w latach 1936‒1938 naczelnik VIII (ewidencyjno-statystycznego) Wydziału Głównego Zarządu Bezpieczeństwa Państwowego (GUGB), od kwietnia 1937 r. sekretarz kolegium specjalnego Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych ZSRS (NKWD), w 1938 r. naczelnik IV (tajno-politycznego) Wydziału GUGB, w 1938 r. naczelnik Zarządu NKWD obwodu moskiewskiego, następnie naczelnik Uchto-Iżemskiego poprawczego obozu pracy NKWD, aktywny uczestnik Wielkiego Terroru, w tym „operacji polskiej” NKWD. 21 stycznia 1940 r. skazany przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRS na karę śmierci, rozstrzelany 22 stycznia 1940 r. Fot. Centrum Naukowo-Informacyjne „Memoriał” w Moskwie.
    Władimir Cesarski
  • Michaił Frinowski – ur. 14 styczna 1898 r. w Narowczacie w guberni penzeńskiej, od października 1936 r. zastępca Ludowego Komisarza Spraw Wewnętrznych ZSRS (NKWD) Nikołaja Jeżowa, od kwietnia 1937 r. naczelnik Głównego Zarządu Bezpieczeństwa Państwowego (GUGB). Brał aktywny udział w planowaniu i realizacji Wielkiego Terroru w tym „operacji polskiej” NKWD. Od września 1938 r. Ludowy Komisarz Marynarki Wojennej ZSRS. Aresztowany 6 kwietnia 1939 r. 4 lutego 1940 r. skazany przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRS, rozstrzelany 8 lutego 1940. Fot. Domena publiczna.
    Michaił Frinowski
  • Leonid Zakowski (właśc. Henriks Štubis) – ur. 1894 r. w guberni kurlandzkiej, komisarz bezpieczeństwa państwowego I rangi, w latach 1934‒1938 naczelnik Zarządu NKWD obwodu leningradzkiego, a następnie obwodu moskiewskiego, od stycznia 1938 r. zastępca Ludowego Komisarza Spraw Wewnętrznych ZSRS Nikołaja Jeżowa. W okresie Wielkiego Terroru osobiście brał udział w torturach i egzekucjach, wchodził w skład pozasądowej „trójki” wydającej wyroki m.in. podczas „operacji polskiej” NKWD. Aresztowany 29 kwietnia 1938 r., 29 sierpnia 1938 r. skazany przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRS i rozstrzelany. Fot. Domena publiczna
    Leonid Zakowski (właśc. Henriks Štubis)
  • Wasilij Karucki – ur. 28 lutego 1900 r. w Tomsku, komisarz bezpieczeństwa państwowego III rangi, w latach 1937‒1938 zastępca naczelnika Wydziału IV (tajno-politycznego) Głównego Zarządu Bezpieczeństwa Państwowego (GUGB). W tym czasie wchodził w skład pozasądowej „trójki” wydającej wyroki m.in. podczas „operacji polskiej” NKWD. Następnie naczelnik Zarządu NKWD obwodu moskiewskiego. Zastrzelił się 13 maja 1938 r. Fot. Centrum Naukowo-Informacyjne „Memoriał” w Moskwie.
    Wasilij Karucki
  • Wiktor Żurawlow – ur. 14 listopada 1901 (lub 1902) r. we wsi Imias k. Minusińska, starszy major bezpieczeństwa państwowego, W latach 1937‒1938 naczelnik Zarządu NKWD obwodu kujbyszewskiego, gdzie wchodził w skład pozasądowej „trójki” wydającej wyroki m.in. podczas „operacji polskiej” NKWD. W listopadzie 1938 r. napisał donos do Stalina demaskujący Nikołaja Jeżowa i jego metody, przyczyniając się tym samym do odwołania Ludowego Komisarza Spraw Wewnętrznych ZSRS. Zmarł 18 grudnia 1946 r. w niejasnych okolicznościach. Fot. Centrum Naukowo-Informacyjne „Memoriał” w Moskwie.
    Wiktor Żurawlow
  • Aleksandr Żurbienko – ur. w sierpniu 1903 r. w stanicy Łozowaja, major bezpieczeństwa państwowego, od 1936 r. w centralnym aparacie Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych (NKWD), od września do listopada 1938 r. naczelnik Zarządu NKWD obwodu moskiewskiego, aktywny uczestnik Wielkiego Terroru, w tym „operacji polskiej” NKWD. Aresztowany 29 listopada 1938 r., 15 lutego 1940 r. skazany przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRS na karę śmierci, rozstrzelany 26 lutego 1940 r. Fot. Centrum Naukowo-Informacyjne „Memoriał” w Moskwie
    Aleksandr Żurbienko
  • Borys Berman – ur. 15 maja 1901 r. we wsi Andrianowka koło Czyty, komisarz bezpieczeństwa państwowego III rangi, od 4 marca 1937 do 22 maja 1938 r. Ludowy Komisarz Spraw Wewnętrznych Białoruskiej SRS. Odpowiedzialny za masowe represje na Białorusi, w tym za „operację polską” NKWD. Od 25 maja 1938 r. naczelnik 3. Oddziału NKWD ZSRS. Aresztowany 24 września 1938 r., oskarżony o szpiegostwo na rzecz Niemiec, Włoch i Chin, 22 lutego 1939 r. skazany na karę śmierci przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRS, rozstrzelany tego samego dnia. Fot. Domena publiczna
    Borys Berman
  • Siergiej Goglidze – ur. w 1901 r. we wsi Korta w guberni kutaiskiej, komisarz bezpieczeństwa państwowego II rangi Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych, generał-pułkownik. Od listopada 1934 r. kierował NKWD na Zakaukaziu. Od 1 stycznia 1937 do 14 listopada 1938 r. Ludowy Komisarz Spraw Wewnętrznych Gruzji, odpowiedzialny m.in. za „operację polską” NKWD. 14 listopada 1938 r. objął stanowisko szefa Obwodowego Zarządu NKWD w Leningradzie (do 26 lutego 1941 r.), a w lipcu 1941 r. – stanowisko szefa NKWD w Kraju Chabarowskim. Od 26 sierpnia do 10 listopada 1951 r. pierwszy zastępca ministra bezpieczeństwa państwowego ZSRS. 3 lipca 1953 r. aresztowany, następnie skazany na karę śmierci i rozstrzelany. Fot. AMSW Gruzji
    Siergiej Goglidze
  • Izrail Leplewski – ur. w 1896 w Brześciu, w latach 1934–1936 ludowy komisarz spraw wewnętrznych Białoruskiej SRS, od czerwca 1937 r. do stycznia 1938 r. ludowy komisarz spraw wewnętrznych Ukraińskiej SRS, odpowiedzialny min. za przeprowadzenie „operacji polskiej” NKWD na terenie sowieckiej Ukrainy. W kwietniu 1938 r. aresztowany jako „uczestnik faszystowskiego spisku w NKWD”, skazany na śmierć i rozstrzelany. Fot. ze zbiorów Jurija Szapowała
    Izrail Leplewski
  • Aleksandr Uspienski – ur. w 1902 r. we wsi Wierchnij Suchodoł, od stycznia do listopada 1938 r. ludowy komisarz spraw wewnętrznych Ukraińskiej SRS, następca Leplewskiego. Odpowiedzialny za masowy terror na sowieckiej Ukrainie, w tym za „operację polską” NKWD. W listopadzie 1938 r. spodziewając się aresztowania, upozorował samobójstwo i uciekł z Kijowa, ukrywając się na Uralu. Aresztowany w 1939 r. W styczniu 1940 r. osądzony przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRS, skazany i rozstrzelany. Fot. ze zbiorów Jurija Szapowała
    Aleksandr Uspienski
  • Oddział operacyjny NKWD wykonujący egzekucje w okolicach Dołbysza na sowieckiej Ukrainie.
    Oddział operacyjny NKWD wykonujący egzekucje w okolicach Dołbysza na sowieckiej Ukrainie. Fot. z archiwum Stefana Kuriaty
  • Łubianka – główna siedziba NKWD i jednocześnie więzienie śledcze w Moskwie.
    Łubianka
  • Spotkanie NKWD poświęcone przeprowadzeniu masowych represji ZSRS, czerwiec 1937 r. Ludowy komisarz spraw wewnętrznych ZSRS Nikołaj Jeżow (piąty od lewej w dolnym rzędzie) na spotkaniu poświęconym wprowadzeniu masowych represji. Fot. Centrum Naukowo-Informacyjne „Memoriał” w Moskwie.
    Spotkanie NKWD poświęcone przeprowadzeniu masowych represji